Sprzątanie i odśnieżanie dróg, utrzymanie cmentarzy, prowadzenie stołówki, wywóz odpadów komunalnych - to wiodące usługi, jakie oferuje Spółdzielnia Socjalna Sąsiedzi. Obecnie pracuje tam już 40 osób.

- Jako jedni z pierwszych w regionie, chyba nawet w województwie, aplikowaliśmy do powstania spółdzielni socjalnej osób prawnych - wspomina prezes Mateusz Sobieszczuk. - Dzięki dotacji OWIES, przy współpracy dwóch samorządów, gmin Pieniężno i Lelkowo, powołaliśmy Spółdzielnię Socjalną Sąsiedzi.
Zaczęło się od wizyty studyjnej w Kępicach w spółdzielni Razem.
- Tam poznaliśmy rozwiązania, jakie daje spółdzielnia socjalna. Trzeba przyznać, że to było bardzo merytoryczne spotkanie. Dostaliśmy kompleksowe informacje, jak doprowadzić do utworzenia spółdzielni - podkreśla Mateusz Sobieszczuk.  

600 kilometrów dróg

Jak podkreśla prezes, Sąsiedzi odpowiadają na potrzeby Pieniężna i Lelkowa. Spółdzielnia zajmuje się m.in. utrzymaniem dróg.
- Mamy zamiatarki, kosiarki, pługi, kosiarki bijakowe… Świadczymy usługi dla powiatu i naszych gmin. Łącznie kosimy dwustronnie 600 kilometrów dróg. Zajmujemy się także zarządzaniem cmentarzami, utrzymaniem porządku oraz odbiorem odpadów komunalnych - wylicza nasz rozmówca. - Prowadzimy również działalność gastronomiczną dla szkół w gminie Lelkowo oraz zainteresowanych mieszkańców. Kuchnia i stołówka mieszczą się w użyczonych pomieszczeniach w Szkole Podstawowej w Zagajach, którą zmodernizowaliśmy i wyposażyliśmy w niezbędny sprzęt. Dowozimy posiłki do Zespołu Szkół w Lelkowie, a także realizujemy usługi cateringowe z dowozem.
Spółdzielnia Socjalna Sąsiedzi rozwija się dynamicznie. Na początku zatrudnionych było 10 osób, obecnie jest już 40.
- W powiecie braniewskim mamy bardzo wysokie bezrobocie. Możliwośćaszych mieszkańców daje nam bardzo dużo satysfakcji, a pracownicy są bardzo zaangażowani - podkreśla Mateusz Sobieszczuk. - Zakres naszych usług cały czas się poszerza. Realizujemy już zadania inwestycyjne, budujemy wodociągi, kanalizacje, remontujemy i utrzymujemy drogi. W zeszłym roku osiągnęliśmy przychody na poziomie 5 milionów złotych, możemy się pochwalić rekordowym zyskiem za rok ubiegły - milion złotych dla spółdzielni, który zainwestowaliśmy w rozwój, ale i wsparliśmy lokalne organizacje pozarządowe.

Na zakup sprzętu i wyposażenia

Warto wspomnieć, że rozwój spółdzielni możliwy był dzięki dotacjom z Ośrodka Wspierania Inicjatyw Społecznych w Elblągu, który prowadzony jest przez Stowarzyszenie ESWIP. Wszystkie trzy udzielone dotacje były przeznaczone na rozwój spółdzielni, na zakup środków trwałych.
- Nigdy nie wydaliśmy dotacji na wydatki  bieżące i nadal realizujemy założenia, że spółdzielnia ma siłą rozpędu iść do przodu i funkcjonować. Kolejne wnioski inwestycyjne, które pozyskujemy, też idą w stu procentach na zakup sprzętu i wyposażenia. Wszystko po to, abyśmy mogli się rozwijać - mówi prezes. - Z pierwszej dotacji musieliśmy zbudować siedzibę, tu były gołe ściany nie było okien, nie było drzwi. W tej chwili mamy niezależne ekologiczne ogrzewanie, instalację fotowoltaiczną. Podczas remontu postawiliśmy piec na zrębkę, którą pozyskujemy podczas oczyszczania pobocza. Dzięki temu ogrzewamy bez kosztów.
Jak podkreśla Mateusz Sobieszczuk, spółdzielnia stawia przed sobą bardzo ambitne wyzwania.
- W ciągu czterech miesięcy od powstania - w ramach spółdzielni – powołaliśmy dział do obsługi całego systemu odbioru odpadów komunalnych z gminy Pieniężno. W styczniu 2020 roku mieliśmy w leasingi dwie śmieciarki oraz samochód dostawczy. Obecnie mamy cztery własne śmieciarki i dwa busy.

Przedsiębiorstwo społeczne

Spółdzielnia jest przedsiębiorstwem społecznym, czyli organizacją prowadząca działalność gospodarczą, która wyznacza sobie cele społeczne. Przedsiębiorstwa społeczne inwestują wypracowane nadwyżki w działalność lub we wspólnotę lokalną, zamiast kierować się potrzebą osiągania maksymalnego zysku na rzecz właścicieli. Właściciele (samorządy) nie mogą pobierać dywidend i zysków z działalności spółdzielni.
- W przypadku spółdzielni osób prawnych - czyli gdy spółdzielnia została założona przez dwa samorządy jak jest w naszym przypadku, istnieje możliwość zlecania jej zadań tychże samorządów w ramach preferencyjnych przepisów prawa zamówień publicznych, chodzi o zamówienia in house i klauzule społeczne. Tryb zamówień in house czyli tak zwanych zamówień wewnętrznych jest ściśle uregulowany przepisami ustawy prawo zamówień publicznych. Zamówienia tego typu podlegają identycznej procedurze kontrolnej jak każde inne postępowanie przetargowe realizowane przez samorząd - wyjaśnia prezes Spółdzielni Socjalnej Sąsiedzi.
Spółdzielnia ma także ambitne plany na przyszłość.
- Chcemy zarejestrować spółdzielnię socjalną jako spółdzielnię energetyczną. Będziemy produkować energię, sprzedając ją dla gmin założycielskich i wszystkich obiektów gminnych. W obecnych przepisach energia pochodząca od spółdzielni energetycznej jest zwolniona z opłat: z tytułu rozliczania energii oraz opłat za usługę dystrybucji, opłaty mocowej oraz opłaty kogeneracyjnej, przez co będzie tańsza niż energia z sieci. Czekamy na zakończenie procedur prawnych i… zaczynamy działać - dodaje Mateusz Sobieszczuk.

Sylwia Warzechowska

Organizacja korzysta ze wsparcia Ośrodka Wspierania Inicjatyw Ekonomii Społecznej w Elblągu