Mieczysław Kowalczyk, przewodniczący PSONI Koło w Ostródzie, wspólnie z Dorotą Bugaj, kierownikiem ZAZ w Ostródzie opowiedzieli nam o historii Koła i Zakładzie Aktywności Zawodowej.

- Jakie były początki Koła w Ostródzie?

- PSONI Koło w Ostródzie w zeszłym roku obchodziło 30-lecie swojej działalności i swoją historią wpisuje się w 60–letnie dzieje ogólnopolskiej organizacji.

W sierpniu 1992 roku grupa rodziców wychowujących dzieci z głęboką i wieloraką niepełnosprawnością z Ostródy i okolic zainicjowała pomysł zorganizowania się w celu przeciwdziałania izolacji swoich dzieci, pozostawionych przez instytucje publiczne bez pomocy i wsparcia. 28 października 1992 roku grupa rodziców osób z niepełnosprawnościami zorganizowała Zebranie Założycielskie Koła PSONI w Ostródzie, a Zarząd Główny PSONI w Warszawie 10 listopada 1992 roku zarejestrował Koło PSONI w Ostródzie jako jednostkę terenową stowarzyszenia. Zarząd Koła wówczas podjął starania o utworzenie Ośrodka Rehabilitacyjno-Wychowawczego dla dzieci z głęboką niepełnosprawnością intelektualną oraz innymi sprzężonymi dysfunkcjami. Dzięki przychylności ówczesnych władz miasta Koło PSONI w Ostródzie otrzymało w użyteczność budynek po byłym Przedszkolu nr 9 przy ul. Grunwaldzkiej 19 A. Pozyskane środki z PFRON, Urzędu Miasta Ostróda oraz sponsorów pozwoliły w krótkim czasie utworzyć placówkę, która została wpisana do rejestru placówek niepublicznych w Kuratorium Oświaty w Olsztynie, jako placówka opiekuńczo-wychowawcza. 1 października 1993 roku rozpoczął działalność Ośrodek Rehabilitacyjno-Wychowawczy dla 28 wychowanków z terenu miasta i gminy Ostróda oraz gminy Miłomłyn, oferując im kompleksową rehabilitację ruchową, terapię i wychowanie oraz transport. Dwa lata później Ośrodek uzyskał status placówki udzielającej kompleksowej pomocy dziecku z niepełnosprawnościami. Okazało się, iż oczekiwania w tym kierunku są duże. W lutym 1994 roku na bazie Ośrodka Rehabilitacyjno-Wychowawczego uruchomiono Zespół Rehabilitacyjno-Terapeutyczny, jako formę wsparcia w usprawnieniu kolejnej grupy dzieci nieobjętych ofertą dziennego ośrodka, natomiast dla młodzieży i dorosłych, w marcu 1996 roku uruchomiono Klub Terapeutyczny, jako alternatywę formy wsparcia wobec braku Warsztatu Terapii Zajęciowej. 14 lipca 1995 roku Koło PSONI w Ostródzie otrzymuje osobowość prawną. Dzięki temu władze miasta zdecydowały przekazać aktem notarialnym nieruchomość przy ul. Grunwaldzkiej 19 A w wieczyste użytkowanie dla PSONI Koło w Ostródzie.

- Nie poprzestaliście na tym. Koło PSONI w Ostródzie nadal się rozwijało…

- W związku z pilną potrzebą zapewnienia powiększającej się grupie osób dorosłych z niepełnosprawnością  intelektualną rehabilitacji społecznej i zawodowej wybudowano ze środków zagranicznych fundacji i darczyńców, przy wsparciu samorządów miasta i gminy Ostróda oraz PFRON, pawilon na potrzeby Warsztatu Terapii Zajęciowej. WTZ rozpoczął działalność 1 grudnia 1999 r, obejmując rehabilitację społeczną i zawodową 35 osób z terenu miasta Ostróda i gmin. Wraz z reformą systemu oświaty i zmianom w ustawie o systemie oświaty Ośrodek przyjmuje poszerzoną nazwę Ośrodek Rehabilitacyjno- Edukacyjno-Wychowawczym (skrót OREW). Po kilku latach pojawiła się potrzeba uruchomienia przedszkola (2013 r.) w wydzielonej części budynku Ośrodka -Niepubliczne Przedszkole Specjalne OREWIACZEK. Po remoncie i adaptacji powstaje w roku 2020 roku Niepubliczna Szkoła Specjalna Przyspasabiająca do Pracy.

Po tych działaniach zaistniała konieczność utworzenia ośrodka wsparcia dla absolwentów OREW. Powstał więc Powiatowy Środowiskowy Dom Samopomocy dla osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną i sprzężonymi dysfunkcjami.

W 2014 r., dzięki dobrej współpracy z gminą miejska Ostróda w ramach programu rewitalizacji oraz przy współpracy Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego, powstał Zakład Aktywności Zawodowej.

Pod koniec roku 2011 Koło PSONI w Ostródzie zakupiło obiekt po Urzędzie Starostwa Powiatowego przy ul. Grunwaldzkiej 19A z przeznaczeniem na poprawę standardów istniejących placówek oraz utworzenie kolejnych elementów systemu wsparcia społecznego dla osób z niepełnosprawnością intelektualną. Dzięki środkom z UE PROWM 2014-2020 oraz wsparciu władz Miasta Gminy Ostróda, w 2018 roku budynek został zrewitalizowany i oddany do użytku, a następnie włączony w istniejący zespół budynków, tworząc Centrum Rehabilitacji Edukacji i Wsparcia (CREW).

Dzięki dobrej współpracy z Gminą Miłomłyn w 2022 roku Koło PSONI w Ostródzie otrzymało w wieczyste użytkowanie dwie działki budowlane o łącznej powierzchni 2500 mkw  na realizację zespołu mieszkań wspomaganych. W odpowiedzi na konkurs ogłoszony w tym roku przez PFRON złożono wniosek na budowę Wspomaganej Społeczności Mieszkaniowej dla 12 osób ze znaczną niepełnosprawnością, wymagającą wysokiego poziomu wsparcia. W roku 2022 roku Starostwo Powiatowe w Ostródzie wyraziło wolę, w formie uchwały Rady Powiatu, wieloletniego użyczenia budynku po Bibliotece Pedagogicznej przy ul. Grunwaldzkiej 50 na potrzeby rozwoju statutowych form wsparcia dla dorosłych osób z niepełnosprawnościami.

Wszystkie w wielkim skrócie przedstawione działania i plany wpływały z pojawiających się potrzeb środowiska osób z niepełnosprawnością intelektualną i ich rodzin. Obecnie najpilniejszymi są potrzeby osób dorosłych, opuszczających jednostki systemu oświaty oraz tracących oparcie w rodzinie.

Aktywność Koła PSONI w Ostródzie charakteryzuje otwartość na potrzeby środowiska i wyraża się wolą współpracy z władzami państwowymi i samorządowymi wszystkich szczebli oraz ich jednostkami organizacyjnymi, placówkami i instytucjami publicznymi i niepublicznymi, takimi jak: ośrodki pomocy społecznej, szkoły wszystkich szczebli i różnymi organizacjami pozarządowymi, działającymi w obszarach wsparcia osób z niepełnosprawnościami. Współpraca polega na dzieleniu się swoim doświadczeniem, wiedzą oraz propagując wartości stowarzyszeniowej misji, czyli: obrona godności, dobrej jakości życia, włączenia społecznego osób z niepełnosprawnością intelektualną i ich rodzin.

Obecnie stałymi formami wsparcia oferowanymi przez Koło PSONI w Ostródzie objętych jest 322 osoby oraz okresowo ok. 200 osób w ciągu roku. Łącznie jest to ok. 520 osób. Stowarzyszenie zatrudnia 181 pracowników. Koło PSONI liczy obecnie 168 członków.

- Jak wygląda praca w ZAZie?

- Głównym celem Zakładu Aktywności Zawodowej jest prowadzenie kompleksowej rehabilitacji  zawodowej i społecznej oraz przygotowanie pracowników do samodzielnego życia i podjęcia pracy na otwartym rynku pracy.

W Zakładzie Aktywności Zawodowej zatrudnionych jest 30 osób z niepełnosprawnością o umiarkowanym i znacznym stopniu niepełnosprawności. Pracownicy zatrudnieni są w czterech działach: Dział gastronomiczny (Bar Semafor,) Dział porządkowo - ogrodniczy, Dział rękodzielniczo – wytwórczy, Dział utylizacji dokumentów. Dla każdego pracownika stworzono indywidualny plan rehabilitacji zawodowej i społecznej, który dostosowany jest do indywidualnych potrzeb.

Ważnym wskaźnikiem, jaki jest istotny w rehabilitacji zawodowej osób z niepełnosprawnością, jest umiejętności nawiązywania kontaktów międzyludzkich. Bez możliwości kontaktu z innymi ludźmi nie jesteśmy w stanie się rozwijać i uczyć nowych rzeczy. Dlatego tak dużą wagę przykładamy do nauki tej umiejętności u pracowników.

Każdy człowiek jest ważną częścią społeczności, którą tworzy. Pracownicy Zakładu Aktywności Zawodowej są społecznością, która dzięki swojej różnorodności jest w stanie uczyć się nawzajem i dawać sobie odpowiednie wzorce do naśladowania. Jednakże tak jak w każdej grupie zdarzają się sytuacje, że jedna osoba ma większy wpływ niż druga. To powoduje, że instruktorzy, doradca zawodowy, psycholog i inni specjaliści muszą być w ciągłej gotowości, aby pomóc w potrzebie i w odpowiednim momencie pokierować tak osobą z niepełnosprawnością, aby była w stanie sobie poradzić w życiu codziennym.

Zakład Aktywności Zawodowej daje dużą możliwość  rozwijania zainteresowań oraz zdobywania umiejętności na stanowisku pracy. Rehabilitacja jest  procesem, a  rozwój  sukcesem do podjęcia zatrudnienia na otwartym rynku pracy.

- Jakie największe wyzwania przed Wami?

- Zakłady aktywności zawodowej będą mogły bardziej elastycznie niż dotąd, dysponować środkami zgromadzonymi w zakładowym funduszu aktywności, co pomoże im poprawiać warunki pracy i rozwijać działalność.

K

fot. Rafał Narnicki