Sklepy społeczne, zwane również charytatywnymi (ang. charity shop) w swoim podstawowym założeniu mają na celu prowadzenie przez organizację pozarządową działalności handlowej – sprzedaży przedmiotów otrzymywanych w wyniku darowizn – z przeznaczeniem zysku ze sprzedaży na wsparcie działalności dobroczynnej. Historia sklepów charytatywnych sięga XIX wieku. Pierwszy z nich został założony przez Armię Zbawienia.
Do wzrostu ilości sklepów charytatywnych doszło w okresie II wojny światowej, kiedy Czerwony Krzyż otworzył kilkaset sklepów na terenie Wielkiej Brytanii. Wkrótce inne organizacje rozpoczęły podobną działalność. Dzisiaj tego typu sklepy można tam spotkać prawie w każdym mieście. Do najpopularniejszych na świecie sklepów charytatywnych należą: Oxfam, Marie Curie CancerCare, Save the Children,Naomi House Children's Hospice. Cieszą się one dużym zainteresowaniem, a robienie w nich zakupów uważane jest za trend. W Wielkiej Brytanii sklepy dobroczynne zbierają rocznie około 290 milionów funtów na cele społeczne.
W Polsce sklepy charytatywne mają zdecydowanie krótszą historię. Pierwszy z nich otwarto w Warszawie w 1994 roku. Został uruchomiony przez Fundację Sue Ryder, która w swoich celach statutowych opiekuje się osobami starszymi, niepełnosprawnymi i chorymi, jak również działa na rzecz profilaktyki chorób nowotworowych.
Sklepy społeczne zajmują się sprzedażą przeważnie rzeczy używanych, które przekazywane są dla organizacji w formie darowizny. Z ofiarodawcami kontaktują się odpowiedzialni pracownicy lub wolontariusze. Ze względu na niskie koszty prowadzenia biznesu oraz brak kosztów pozyskania towaru, placówki oferują artykuły w bardzo przystępnych cenach. Podstawową zasadą działania sklepu jest przekazanie całej zarobionej kwoty pieniędzy (po potrąceniu kosztów utrzymania sklepu) na cele statutowe. W Polsce idea sklepów charytatywnych rozwinęła się stosunkowo niedawno. Mimo to nowa formuła cieszy się stale rosnącą popularnością, przez co w całym kraju pojawia się coraz więcej placówek.
Sklepy LukLuk w Sopocie
Spółdzielnia Socjalna Kooperacja w roku 2015 uruchomiła sklep charytatywny pod marką LukLuk. Było to możliwe dzięki grantowi, który otrzymała ona z Forum Inicjowania Rozwoju oraz zbudowanego partnerstwa międzysektorowego
W początkowych założeniach sklep miał przyczynić się do:
-aktywizacji społeczno-zawodowej 5 osób długotrwale bezrobotnych,
-nabycia i podniesienia kwalifikacji w zakresie pracy i prowadzenia sklepu przez 5 osób długotrwale bezrobotnych/wykluczonych społecznie,
-zwiększenia dostępności oferty niedrogich produktów dla osób wykluczonych społecznie/ ubogich na terenie Trójmiasta ze szczególnym uwzględnieniem Sopotu,
-rozwoju innowacji społecznych i modelu biznesowego sklepu charytatywnego,
-rozszerzenia oferty potencjalnych działań CSR dla trójmiejskich firm.
LukLuk to efekt międzysektorowej współpracy, w której przedstawiciele trzech całkowicie różnych sektorów (spółdzielnia socjalna, firma z branży reklamowej, samorząd) wykorzystują swoje najcenniejsze zasoby i umiejętności, po to aby przedsięwzięcie odniosło sukces, a najbardziej potrzebujący uzyskali "drugą szansę" na zatrudnienie.
Spółdzielnia Socjalna Kooperacja pozyskała lokal z zasobu Gminy Miasta Sopotu i w lipcu 2015 roku uruchomiła pierwszy sklep pod marką LukLuk. Znalazły tam zatrudnienie osoby długotrwale bezrobotne przygotowane przez MOPS w Sopocie do podjęcia pracy. W swojej działalności placówka bazuje na darowiznach od osób fizycznych i firm. Z uwagi na małą powierzchnie przyjmowane są głównie ubrania, książki, płyty i drobne przedmioty AGD.
W sklepie charytatywnym LukLuk prowadzona jest edukacja zawodowa, a także treningi pracy. Wspierając to przedsiębiorstwo społeczne, dzięki licznym darom lub zakupom można zmieniać rzeczywistość i kreować miejsca pracy dla tych, którzy ich najbardziej potrzebują.
W marcu 2016 roku Spółdzielnia Socjalna Kooperacja uruchomiła w Sopocie drugi sklep, które otwarte są od poniedziałku do piątku w godzinach 10:00-18:00.
Od początku swojej działalności placówki przyczyniły się do aktywizacji zawodowej kilku osób. Staże odbywa wielu uczestników Centrum Integracji Społecznej w Sopocie. Ponadto sklep doskonale wpisuje się w potrzeby sopockich seniorów, którzy dzięki dużej empatii pracowników mogą robić zakupy w atrakcyjnych cenach oraz spędzić czas na spotkaniu i rozmowie. Sklepy wypełniły lukę w zakresie dostępności wielu przedmiotów codziennego użytku dla osób o niskich dochodach z Sopotu. Spółdzielnia często angażowała się w pomoc osobom najbardziej potrzebującym organizując między innymi zbiórki odzieży.
Sklep Magazyn Dobra w Poznaniu
W październiku 2018 roku profesor Barbara Borusiak z Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu z grupą osób zaangażowanych w sprawy społeczne powołała do życia sklep charytatywny pod marką Magazyn Dobra prowadzony przez fundację o tej samej nazwie.
Ideą uruchomienia sklepu z jednej strony było zaangażowanie studentów do aktywności wolontariackiej, a z drugiej wsparcie środkami finansowymi różnych inicjatyw lokalnych organizacji społecznych z Poznania. Ponadto celem była edukacja w zakresie gospodarki obiegu zamkniętego.
Na zakończenie każdego miesiąca Fundacja zamieszcza „Bilans dobra” – zestawienie zawierające przychody, koszty oraz zyski, któey fundacja przekazuje na wybrane organizacje i inicjatywy lokalne w Poznaniu.
W sklepie pracują wolontariusze, których zdecydowaną większość stanowią studenci Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu. Dzięki wolontariatowi studenci nabywają praktycznego doświadczenia w handlu.
Sklep Charytatywny Magazyn Dobra mieści się w Pasażu Różowym przy ul. Św. Marcina 47.
Czynny jest od wtorku do soboty. W dni powszednie w godzinach od 15.30 do 18.30, a w soboty od 14 do 17.
Działalność sklepu oparta jest o darowizny otrzymywane przede wszystkim od osób fizycznych. Można zakupić tam:
- dodatki do odzieży: np. szale, apaszki,
- drobny sprzęt elektroniczny oraz fotograficzny,
- ceramikę, szkło, naczynia kuchenne,
- akcesoria turystyczne i sportowe, np. piłki, rakiety oraz inne przedmioty służące do gier i zabaw sportowych.
- biżuterię,
- zabawki,
- książki i płyty (CD, DVD, winylowe),
- gry,
- artykuły szkolne i biurowe.
- artykuły artystyczne i kolekcjonerskie.
Działalność sklepu przyniosła wymierne finansowe wsparcie wielu inicjatywom z Poznania. Ponadto Fundacja działa w zakresie edukacji popularyzując ponowne użycie rzeczy.
Sklep charytatywny z Głębokiej Szuflady w Gdyni
Sklep charytatywny „Z głębokiej szuflady” prowadzony jest przez Fundację FLY i mieści się przy ul. Świętojańskiej 36 w Gdyni. Przyjmowane są tam przedmioty AGD, książki, porcelana, płyty, meble. Dochód uzyskany ze sprzedaży przedmiotów i darowizn przekazany jest na wsparcie działalności Klubu Młodzieżowego FLY, w ramach którego prowadzone są zajęcia dla młodzieży gimnazjalnej z niezamożnych gdyńskich rodzin.
Część z przedmiotów otrzymywanych przez Fundację poddawana jest odnowieniu, którym zajmują się osoby z Uniwersytetu Trzeciego Wieku działającego przy Fundacji FLY. Działalność sklepu nie polega tylko na handlu, często zdarza się, że staje się on miejscem wsparcia dla osób potrzebujących porady, czy wsparcia materialnego .
Sklep charytatywny prowadzony przez Stowarzyszenie im. Sue Ryder w Bydgoszczy
Z początkiem lipca 2007 roku swoją działalność rozpoczął pierwszy Sklep Charytatywny Sue Ryder. Cały dochód ze sprzedaży zebranych darów jest przeznaczony na wsparcie pacjentów przewlekle i nieuleczalnie chorych oraz działalność na rzecz osób starszych.
Obecnie w Bydgoszczy działają już 3 Sklepy Charytatywne, prowadząc zbiórki rzeczowe od firm i mieszkańców miasta oraz sprzedaż unikatowych, często zupełnie nowych rzeczy.
Lokalizacja sklepów:
Sklep Charytatywny Sue Ryder, ul. Dworcowa 33,
Sklep Charytatywny Sue Ryder, ul. Drukarska 6,
Sklep Charytatywny Sue Ryder, ul. Rupniewskiego 11,
Można tam zakupić lub przekzać następujące przedmioty:
- książki,
- płyty,
- lampy,
- zegary,
- porcelanę,
- odzież,
- obuwie,
- torebki,
- biżuterie,
- maskotki,
- obrazy
Sklepy charytatywne w Polsce nie cieszą się jeszcze tak dużą popularnością, jak w Anglii, Holandii, Niemczech, czy Belgii. Ciągle niewiele osób posiada wiedzę na temat ich istnienia i zakresu działalności. Często można mieć pewne zastrzeżenia co do jakości sprzedawanych przedmiotów.
W Polsce darczyńcy wspierają sklepy charytatywne odzieżą, przedmiotami AGD, porcelaną, książkami, bądź innymi przedmiotami, którym chcą nadać drugie życie.
Istotne dla działalności sklepu oprócz osób otwartych na przekazywanie rzeczy są klienci, dzięki którym organizacje pozarządowe prowadzące sklepy są w stanie realizować cele statutowe i wspierać różne inicjatywy, projekty, ale też pomagać najbardziej potrzebujących.
Poszukując kolejnej rzeczy, zastanówmy się czy nie możemy jej kupić w sklepie społecznym.
Zakupy w sklepach charytatywnych pozwalają na wsparcie wielu różnych celów, takich jak:
- dokształcanie bezrobotnych,
- warsztaty dla starszych i najmłodszych,
- wsparcie schronisk,
- leczenie zwierząt,
- tworzenie miejsc pracy dla ludzi wykluczonych.
Marcin Nowakowski
Fot.
