- W naszych przedsięwzięciach najważniejszy jest człowiek – podkreśla Bartłomiej Głuszak, prezes Federacji Organizacji Socjalnych Województwa Warmińsko-Mazurskiego FOSa.
- Federacja FOSa w ubiegłym roku świętowała 15-lecie swojego istnienia. Dziś to organizacja, która skupia wokół siebie ludzi z energią do działania.
- Rzeczywiście, dziś FOSa to duża grupa organizacji i społeczników, która współpracuje ze sobą i pracuje na rzecz poprawy sytuacji mieszkańców, a jednocześnie wpływa na rozwój województwa warmińsko-mazurskiego, przede wszystkim w sferze społecznej. Wciąż dołączają do nas kolejne organizacje, mimo że nie prowadzimy specjalnych działań promocyjnych. Zgłaszają się zarówno te mniejsze, jak i duże, które we współpracy z Federacją widzą swoją przyszłość. Mniejsze chcą być członkami, ponieważ są przekonanie, że z nami chcą budować swoją tożsamość i mają szansę na poszerzanie swoich kompetencji.
- Trzeba dodać, że dziś Federacja FOSa to prawie 100 organizacji.
- Na początku naszej działalności Federacja FOSa skupiała kilkanaście organizacji. Stopniowo wypracowywaliśmy własne kierunki działania, m.in. na rzecz osób niepełnosprawnych, osób starszych, społeczności. Chcieliśmy być głosem organizacji socjalnych. Po piętnastu latach widać, że jesteśmy rozpoznawalni. Jest z nami dużo silnych organizacji, które doceniają współpracę w ramach Federacji FOSa. Coraz więcej samorządów widzi w nas partnerów do podejmowania działań. Federacja FOSa to również bardzo silny zespół, zarówno w samej Federacji FOSa, jak i organizacjach członkowskich – merytoryczny, zaangażowany. Nasze innowacje, relacje z partnerami decydują o tym, że jesteśmy silną organizacją, która skutecznie działa na rzecz osób, które potrzebują wsparcia. Federacja FOSa realizuje swoje cele poprzez rzecznictwo interesów, reprezentowanie organizacji członkowskich i wspieranie organizacji socjalnych (edukacyjnie, ekspercko, mediacyjnie i w innych obszarach). Te obszary działania wciąż jednak ewaluują.
- Wspomniał pan o współpracy z samorządami. Obecnie przedstawiciele organizacji członkowskich Federacji FOSa zasiadają w wielu komisjach, które mają istotny wpływ na politykę społeczną.
- Członkowie organizacji partnerskich Federacji FOSa działają w zespołach i grupach roboczych, które wypracowują rozwiązania istotne w działalności związanej z pomocą społeczną. Piotr Kubarewicz z Polskiego Stowarzyszenia na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną – Koło w Biskupcu jest członkiem zespołu ds. opracowania wojewódzkiego programu rozwoju ekonomii społecznej na lata 2021 – 2025, zespołu ds. monitoringu i ewaluacji „Strategii polityki społecznej województwa warmińsko-mazurskiego”. Jest również przewodniczącym Regionalnej Platformy Współpracy na rzecz rozwoju Ekonomii Społecznej. Prezes Stowarzyszenia „Jesteśmy Razem” - Piotr Baczewski jest członkiem m.in. Wojewódzkiej Rady Działalności Pożytku Publicznego działającej przy Marszałku Województwa Warmińsko-Mazurskiego, zespołu doradczego Wojewody Warmińsko-Mazurskiego ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz Przewodniczącym Powiatowej Rady ds. Osób Niepełnosprawnych. Udział w pracach wielu zespołów może również pochwalić się Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym – Koło w Iławie. Marian Wilkowski z tego stowarzyszenia jest m.in. przewodniczącym Rady Programowej Ogólnopolskiego Forum WTZ Województwa Warmińsko – Mazurskiego. Zasiada w prezydium Regionalnej Platformy na rzecz Rozwoju Ekonomii Społecznej Województwa Warmińsko – Mazurskiego. Z kolei Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom i Rodzinie „Arka” w Olsztynie znajduje się w zespole monitorowania programów profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień przy Marszałku Województwa Warmińsko-Mazurskiego. To jedne z wielu naszych aktywnych organizacji, które są członkami różnych komisji, zespołów i innych. Przedstawiciele Federacji FOSa zasiadają m.in. w Radzie Działalności Pożytku Publicznego czy Komitecie monitująco-sterującym Regionalnego Programu Operacyjnego Warmia i Mazury 2014-2020, czyli odpowiadającym za fundusze unijne. Udzielamy się w zespołach i komisjach tworzących politykę społeczną, senioralną w województwie warmińsko-mazurskim. Nie sposób jest wyliczyć zaangażowania wszystkich osób. Przedstawiciele organizacji członkowskich Federacji FOSa brali udział w pracach wielu ciał na poziomie powiatowym i gminnym, takich jak: powiatowe rady pożytku publicznego (np. Braniewo), rady seniorów (np. Elbląg, Ełk), rady ds. osób niepełnosprawnych (np. Iława, powiat olsztyński), powiatowe rady organizacji pozarządowych (np. Szczytno, Braniewo), powiatowe rady zatrudnienia/rynku pracy (np. Braniewo), powiatowe zespoły ds. ekonomii społecznej, komisje oceny projektów. To tylko jedne z wielu przykładów. Co istotne, uczestniczymy w tworzeniu dokumentów o znaczeniu strategicznym, które przekładają się na konkretne działania. Naszą siłą jest działanie zespołowe.
- Co jeszcze wpływa na silną pozycję Federacji FOSa?
- W naszych przedsięwzięciach najważniejszy jest człowiek, a w metodach stawiamy na metody różnorodność. Szukając innowacji, w działaniach aktywizacyjnych np. osób starszych wykorzystujemy m.in. sport czy kulturę. Jedna z innowacji, którą zbudowaliśmy od podstaw, czyli Silver Sharing, to odpowiedź na wzrastającą aktywność obywatelską i turystyczną seniorów. Promuje ona aktywność, która stymuluje do samorozwoju i buduje kapitał społeczny. Ta różnorodność i aktywność w wielu obszarach jest zauważana. To naturalne, ponieważ jeżeli chcemy osiągnąć zmianę w życiu człowieka, musimy używać metod adekwatnych do danej sytuacji, możliwości i potencjału danej osoby. Czasem będzie to sport, który pomoże zaktywizować dzieci, innym razem kultura. Czasem to praca socjalna. Ta różnorodność jednak ma wpływ na to, że udaje nam się osiągnąć konkretną zmianę.
- Jedna z innowacji Federacji FOSa – gra „Efektywne zarządzanie zasobami” zyskała uznanie jury w Brukseli. Zdobyła jedną z pięciu nagród w międzynarodowym konkursie Social Innovation to Tackle Energy Poverty.
- Warto przypomnieć, że narzędzie szkoleniowe, jakim jest gra „Efektywne zarządzanie zasobami” o tematyce zarządzania m.in. budżetem domowym, jest tylko jednym z elementów wsparcia w pracy z osobami wykluczonymi bądź też zagrożonymi wykluczeniem społecznym. Z innowacjami pracujemy już długo i to jeden z wielu przykładów. Trzeba tutaj powiedzieć, że patrzymy perspektywicznie. Dlatego też stawiamy na współpracę zagraniczną, a u partnerów z innych krajów szukamy inspiracji. Staramy się pozyskiwać nowe metody pracy. Uruchomiliśmy również Instytut Studiów Społeczno-Edukacyjnych, by połączyć świat nauki i praktyków, czyli nas. Studenci odbywają u nas praktyki, piszą prace, ale też organizujemy konferencje, prowadzimy badania. Dzięki tej współpracy powstała m.in. publikacja naukowa „Syndrom znikającej ławeczki - czyli o uwarunkowaniach uczestnictwa seniorów zamieszkujących tereny wiejskie w życiu rodzinnym i społecznym”. Wypracowaliśmy również ścieżkę pracy z osobami doświadczającymi przemocy. Dopracowujemy i wdrażamy metodę pracy równościowej w organizacji, która bierze pod uwagę pracownika, partnerów i uczestników naszych projektów. Naszą mocną stroną, która pokazuje charakter organizacji, jest fakt, że zawsze patrzymy na każdą osobę indywidualnie. To powoduje, że na przykład osoba, która wcześniej była niesamodzielna, staje na własne nogi. Jeden z naszych uczestników pracuje obecnie w „Gazecie Wyborczej”, gdzie pisze teksty i publikuje zdjęcia. Opracowaliśmy program „Wzmocnienie i prezentacja”. Dzięki niemu wydobywamy na światło dzienne talenty, organizujemy wystawy, spotkania autorskie, pomagamy w kontakcie z mediami. Efektem są „FOSa Prezentacje”, czyli wystawy, wieczory poetyckie, promocja przez media i in., które organizujemy uczestnikom naszych projektów.
- Jakie są plany na najbliższy czas?
- Przed nami wiele wyzwań. Wiele lat temu stworzyliśmy Platformę Usług Społecznych. Cyklicznie spotykamy się, przygotowujemy ekspertyzy. Usługi społeczne to ta sfera, którą obecnie się zajmujemy, jak działania aktywizacyjne, integracyjne, wspieranie rodzin i seniorów, ale także animacje. Usługa społeczna to m.in. prowadzenie hospicjum czy szkoły. Jesteśmy przekonani, że to ten kierunek, który musimy wzmacniać. Wiele z naszych organizacji członkowskich już świadczy usługi społeczne. Chcemy je wspierać, ponieważ w naszej ocenie realizacja usług przez organizacje pozarządowe ogranicza ryzyko nadużyć czy spojrzenia tylko w perspektywie zysku. Najczęściej organizacja pozarządowa jest również zakorzeniona lokalnie, dlatego jest w stanie szybciej wejść w dane środowisko i bardziej elastycznie oraz adekwatnie reagować na konkretne potrzeby. Mamy już sieć warsztatów terapii zajęciowej czy hospicjów, które prowadzą właśnie organizacje pozarządowe. Wyzwaniem jest również, by w nowej unijnej perspektywie budżetowej uwzględniono usługi społeczne świadczone przez organizacje pozarządowe, które mogą w tej dziedzinie sprofesjonalizować swoją działalność, co zapewni im stabilność. Przed nami również trudne zadanie budowania aktywności, wrażliwości i zaufania społecznego w społecznościach. Bez tego nie zbudujemy mocnego społeczeństwa obywatelskiego, więc praca na rzecz wzmocnienia tych wartości jest bardzo ważna.
- Jak Federacja FOSa radzi sobie w czasie pandemii?
- Obecna sytuacja uwidoczniła jeszcze bardziej bezinteresowność i energię do podejmowania oddolnych inicjatyw. Nasze organizacje, zespół Federacji FOSa, angażują się w wiele akcji społecznych. To akcje drukowania przyłbic, szycia maseczek, dyżury rzecznika praw osób starszych, akcja „Ciepły telefon”, która wspiera osoby samotne. Przedstawiciele naszych organizacji pomagali w zakupach, organizowali paczki żywnościowe. Trwa nasza akcja #WspieramLokalnyBiznes, gdzie apelujemy, by kupować lokalnie i pomóc przetrwać firmom z naszego regionu. To pokazuje, że siła tkwi w oddolności. A motorem tych wszystkich działań są przede wszystkim organizacje pozarządowe.
Katarzyna Janków-Mazurkiewicz
Federacja FOSa istnieje od 2004 roku. Dziś działa jako koalicja niemal 100 organizacji, instytucji współpracujących, partnerów zagranicznych. Działa na rzecz seniorów i młodzieży, wspiera i promuje innowacje. Federacja FOSa wspiera wolontariat, organizuje międzynarodowe wymiany wolontariuszy 50+ i działa w wielu innych ważnych obszarach. Współpracuje z ponad 10 partnerami z Europy.
