Stowarzyszenie ESWIP posiada blisko 23-letnie doświadczenie m. in. we wspieraniu osób wykluczonych społecznie oraz aktywizacji społeczno-zawodowej. Na co dzień w swojej pracy korzystamy ze zdobytych doświadczeń, stale ewaluujemy dotychczasowe działania oraz uczymy się od innych podmiotów i profesjonalistów w Polsce. Znając rozwiązania z tego zakresu w kraju, chcemy poszerzyć naszą wiedzę i doświadczenie o zagraniczne doświadczenia i dobre praktyki, celem lepszego wspierania naszych podopiecznych i poszerzenia zakresu wsparcia.

Włochy są jednym z wiodących krajów jeśli chodzi o rozwój ekonomii społecznej, a spółdzielnia socjalna CAUTO jest jednym z wiodących podmiotów we Włoszech. Naszego partnera poznaliśmy podczas wizyty studyjnej zorganizowanej przez Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego, który został uznany za podmiot godny naśladowania. Włoski model sklepu społecznego realizowany przez CAUTO jest nowym rozwiązaniem, które zgodnie z naszą wiedzą nie funkcjonuje dotychczas w Polsce.

Idea sklepu społecznego jest w Polsce znana i realizowana w kilku miejscach w kraju, jednak nie na taką skalę i innymi metodami niż model włoski. Dzięki współpracy z  naszym partnerem wypracowane zostanie nowe rozwiązanie o lepszej jakości i większym zasięgu, niż to ma miejsce obecnie w Polsce.

ESWIP dotychczas nie prowadził sklepu społecznego, jednak w związku z prowadzeniem Elbląskiego Centrum Integracji Społecznej oraz perspektywą nowej, większej siedziby mamy możliwość uruchomienia sklepu społecznego na bazie modelu włoskiego partnera, uwzględniając Polskie uwarunkowania społeczno-ekonomiczne i polskie prawodawstwo. Dzięki sklepowi społecznemu uczestnicy ECIS będą mogli odbyć w nim praktyki, co przyczyni się do ich reintegracji społeczno-zawodowej oraz po zakończonych praktykach będą mieli szansę znaleźć pracę w sklepie.

Kilka słów o CAUTO

CAUTO jest spółdzielnią socjalną utworzoną w 1995 r., która wspiera integrację zawodową osób wykluczonych społecznie, o mniejszych szansach, w szczególności tych, które żyją na skraju marginalizacji. Prowadzone działania i doradztwo zawodowe dla beneficjentów ma na celu zdobywanie nowych umiejętności i przywracanie pracy i godności społecznej. CAUTO realizuje zadania zlecone przez Miasto Brescia, zatrudnia osoby wykluczone, w tym z niepełnosprawnościami - 450 osób, w tym 95 osób z niepełnosprawnościami.

Jednym z głównych działań CAUTO jest zarządzanie sklepem społecznym z używanymi rzeczami o nazwie Spigolandia. W ramach sklepu realizuje usługi sprzątania i usuwania sprzętu, mebli, niepotrzebnych rzeczy klientów prywatnych i firm, zajmuje się selekcją i czyszczeniem odzyskanych towarów i mebli, przyjmuje zlecenia od miasta Brescia (poprzez m. in. zadania zlecone i stosowane klauzule społeczne).

Oprócz prowadzenia sklepu społecznego, od 20 lat obszarem działalności CAUTO jest również sektor odpadów i recykling. Spółdzielnia jest właścicielem i zarządza zakładem, który jest uprawniony do przechowywania różnych materiałów (plastik, drewno, papier, WEEE) i zatrudnia w tym sektorze działalności 16 pracowników, z których 8 jest w niekorzystnej sytuacji.

CAUTO zajmuje się także zbiórką i dalszą dystrybucją żywności z kończącym się terminem ważności. Żywność ta jest odbierana ze specjalnych pomieszczeń, chłodni i kontenerów znajdujących się w sklepach wielkopowierzchniowych, sortowana w magazynach, a następnie przekazywana organizacjom, które zajmują się przekazywaniem produktów bezpośrednio do osób potrzebujących.

Do działalności CAUTO należy również pozyskiwanie i naprawa sprzętu medycznego, pozyskiwanego ze szpitali, klinik, gabinetów, które wymieniają wyposażenie na nowe. Sprzęt ten trafia do magazynów spółdzielni, jest naprawiany i sprzedawany na rynek wtórny (np. do państw afrykańskich) lub wypożyczany.

Jednym z obszarów działalności włoskiego partnera jest także zbiórka odzieży. Odbywa się to głównie poprzez rozstawione w mieście Brescia kontenery. Odzież jest następnie selekcjonowana i sprzedawana w sklepie społecznym. Oprócz sprzętu medycznego i odzieży CAUTO zajmuje się również zbiórką mebli i innych przedmiotów użytkowych (książki, zabawki, rowery, płyty, filmy i in.), które głownie dzięki sklepowi społecznemu trafiają do nowych właścicieli.

Spigolandia – sklep społeczny

To, co nas zainteresowało szczególnie podczas wizyty w Brescii, to sklep społeczny, czyli centrum "ponownego użytkowania przedmiotów", które są pozyskiwane w różny sposób, z różnych źródeł. Interesowało nas szczególnie, w jaki sposób pozyskiwać te przedmioty, jak nadawać im drugie życie oraz w jaki sposób ponownie dystrybuować wśród mieszkańców.

Sam sklep zlokalizowany jest w centrum miasta Brescia, zajmuje 4 poziomy o łącznej powierzchni 700 m2, i podzielony jest na 12 działów, w których znajdziemy m. in. meble, odzież i pościel, akcesoria, porcelanę, obuwie, książki, zabawki, dodatki). Wszystko co znajduje się w sklepie to rzeczy używane odzyskane dzięki działaniom środowiskowym, poprzez usługi i projekty ekologiczne. Dzięki temu zmniejszają się koszty usuwania odpadów. Wszystko jest sprzedawane po rozsądnych cenach. Sklep generuje także zatrudnienie co wpływa na  zmniejszenie kosztów społecznych.

W Spigolandii można kupić różnorodne przedmioty – począwszy od tych najmniejszych, czyli bransoletek, torebek, książek, płyt winylowych, poprzez odzież – aż po przedmioty wielkogabarytowe takie jak meble, rowery. Jest kilka sposobów pozyskiwania używanych, niepotrzebnych już przedmiotów – celem ich ponownego wprowadzenia do obrotu. Jedną z możliwości jest zakup – oczywiście za rozsądna cenę, drugim –  nieodpłatne przekazanie. Jeszcze inną możliwością jest przekazanie rzeczy na zasadzie komisu. Przykładowo może być podpisana umowa, że jeżeli rzeczy zostaną sprzedane w ciągu dwóch tygodni, to zysk jest dzielony po równo między spółdzielnię socjalna a zbywcę; jeżeli rzeczy zostaną sprzedane w okresie czterech tygodni, to wtedy podział zysku będzie 70 do 30, jeżeli  natomiast rzeczy nie zostaną w pewnym terminie sprzedane (np. 2 miesięcy), to klient powinien je zabrać. Jeżeli tego nie zrobi w pewnym okresie czasu, to przechodzą one na własność spółdzielni socjalnej. Rzeczy są odzyskiwane także ze składowisk oraz pochodzą z licytacji komorniczych. Jeszcze innym sposobem jest pozyskiwanie różnorodnych przedmiotów podczas przeprowadzek, kiedy ludzie zmieniający miejsce zamieszkania nierzadko pozostawiają część niepotrzebnych im rzeczy.

Podsumowując wizytę można stwierdzić, iż Spigolandia to miejsce, które dzieli  się dobrymi praktykami w obszarze ekologicznym, edukuje o zrównoważonej konsumpcji, promuje nowe formy gospodarki a zwłaszcza gospodarkę obiegu zamkniętego a jednocześnie stawia na spójność społeczną. Spigolandia jest częścią łańcucha pn. „Nowe znaczenie rzeczy”, dzięki czemu zmniejsza ilość odpadów i sprzyja odpowiedzialnej konsumpcji. Sklep jest także idealnym miejscem do realizowania ścieżki reintegracji społecznej dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Myślę, że doświadczenia włoskie z pewnością zostaną wykorzystane w procesie tworzenia sklepu społecznego w Elblągu.

Dagmara Bielawska

Fot. Dagmara Bielawska