Jeszcze dekadę temu w jednym z najbardziej turystycznie atrakcyjnych regionów naszego kraju, jakim są Warmia i Mazury, próżno było szukać usług noclegowych świadczonych przez przedsiębiorstwa społeczne. Na szczęście, dzięki inicjatywom wielu wspaniałych ludzi i wsparciu Ośrodków Wspierania Ekonomii Społecznej ten stan uległ zmianie. Obecnie na terytorium naszego regionu funkcjonuje już ponad dziesięć podmiotów realizujących cele społeczne i jednoczenie oferujących właśnie usługi noclegowe, co warte podkreślenia - w różnych konwencjach.  

Łukasz Łechtański 

Pierwszy z przykładów to miejsce nietuzinkowe pod wieloma względami. Stowarzyszenie im. Św. Franciszka z Asyżu prowadzące w jednej z urokliwych mazurskich wsi -  Republikę Ściborską to miejsce, które nie szuka „nowoczesnych rozwiązań”. Dariusz i Justyna Morsztyn, razem z synami, tworząc to niezwykłe miejsce - za nowoczesność uznają – MĄDRE WYKORZSTANIE DOROBKU  PRZODKÓW. 

Republika Ścibiorska (Banie Mazurskie) 

Życie w nieskażonej, dziewiczej przyrodzie w taki sposób, aby czuć jak najmocniej swój związek z naturą, to jest potrzeba, którą realizują. Wychodzą z założenia, że odpoczynek od wirtualnego i zwariowanego świata jest dla obecnego człowieka (szczególnie dużych miast) niezwykle ważny. Dlatego na terytorium Republiki Ściborskiej nie ma zasięgu telefonów, plastiku, jednorazowych opakowań, toi toi, grillów i tym podobnych wytworów cywilizacji. Zamiast tego mają zdrowe domy z drewna, zdrowe warzywa z ziemi od kilkudziesięciu lat wolnej od pestycydów,  ekologiczną pasiekę pszczół (kultywują kilkusetletnią tradycję rodzinną), własne zioła i  naturalny las, a także najczystsze powietrze w Polsce (stacja badań to potwierdzająca znajduje się 15 km od Ściborek). 

Jedną z atrakcji dla odwiedzających Republikę Ściborską jest możliwość przenocowania w jednej z wybudowanych/odtworzonych chat traperskich. Do wyboru jest: 

• Replika chaty traperskiej z filmu „Ostatni Traper”, której pierwowzór to chata istniejąca do dziś w okolicach Dowson City na Yukonie. Wybudowana ją na potrzeby filmu przez trapera z Yukonu, a w filmie buduje  ją  główny bohater – Norman Winter.   
• Replika chaty traperskiej z filmu „Jeremiah Johnson”, która w oryginale występowała jako scenografia. Wyposażona w piec kamienny i repliki XIX-wiecznych filmowych mebli traperskich. 
• Odtworzona z resztek materiałów pozostałych po powstałej około 100 lat temu chacie, która została wyposażona i odtworzona dokładnie tak jak na zdjęciach z lat 70-tych, za czasów funkcjonowania w niej bazy Uniwersyteckiego Klubu Turystycznego Unikat. 

• Chata puszczańska Ernesta Thomsona Setona (twórcy Woodctraftu). Zaprojektowana przez niego dla zastępu skautów, którzy mogli ją wybudować za niewielką kwotę z odpadów drzewnych. Jest wyposażona w liczne miejsca do spania (nawet do kilkunastu osób), piecyk grzewczy, harcerski wystrój. 

Oprócz chat na terytorium Republiki Ściborskiej można również skorzystać z innych usług, takich jak przejażdżka psim zaprzęgiem, zwiedzanie: trasa krótka lub długa, bania ruska lub ziołowa po uralsku, czy wyprawy w dzicz z Biegnącym Wilkiem. Republika cały czas się rozwija, a jej oferta już wkrótce poszerzy się o pijalnie ziół zlokalizowaną w odrestaurowanym kamiennym budynku należącym niegdyś do zabudowań istniejącego gospodarstwa.  

Stowarzyszenie Sportów Wodnych (Iława) 

Kolejnym przykładem przedsiębiorstwa społecznego działającego na terytorium naszego regionu w branży turystycznej i oferującej usługi noclegowe jest Stowarzyszenie Sportów Wodnych. To podmiot z Iławy, który ma ponad 25-letnią historię, a do którego priorytetów należy umożliwianie uprawiania dyscyplin sportowych związanych ze sportami wodnymi, prowadzenie zajęć sprzyjających rozwojowi fizycznemu wychowanków, rozwijanie zamiłowań do uprawiania sportu i turystyki. Jak sami definiują - ich rolą jest aktywne zagospodarowanie czasu wolnego dzieciom i młodzieży, prowadząc zajęcia z żeglarstwa.  

Sztandarową imprezą stowarzyszenia są Regaty Pomarańczowe. Rokrocznie regaty te przyciągają do Iławy liczna grupę młodych żeglarzy z całej Polski – rekord frekwencji tych regat jest imponujący - 389 uczestników.  

Jako punkt na noclegowej mapie Iławy stowarzyszenie zaistniało jednak niedawno. Na początku 2021 roku dzięki wsparciu w ramach OWIES Elbląg pozyskało środki na adaptację budynku i aktywa niezbędne do otwarcia hostelu dla gości odwiedzających Iławę. W ramach projektu zatrudnione zostały trzy osoby do obsługi obiektu dysponującego trzydziestoma miejscami noclegowymi. Hostel urządzony jest w stylu żeglarskim. Wszystkie pokoje posiadają swoje łazienki, a część z nich niewielkie aneksy kuchenne. Z pewnością zlokalizowany w samym sercu miasta nad Jeziorakiem - Grand Hostel Iława to miejsce, które warto odwiedzić planując pobyt nad najdłuższym jeziorem w Polsce. 

Kacze Bagno (Kurzętnik) 

Trzecim miejscem o którym z pewnością warto wspomnieć również w kontekście usług noclegowych jest rozpoznawalne w świecie społeczników Warmii i Mazur - Kacze Bagno - Miejsce Inicjatyw Pozytywnych. Opisując to miejsce warto zacząć od historii.  

Kacze Bagno to dawna warownia, baszta krzyżacka służąca ochronie pobliskiego zamku. Jeszcze do 2005 roku stała tu zwykła obora. Dziś miejsce, zgodnie z nazwą, angażuje pozytywnie zakręconych i inicjuje aktywne spędzanie czasu. Od ponad 15 lat do Kaczego Bagna przyjeżdżają  grupy z całej polski jak i z zagranicy. Ośrodek działa w oparciu o swój autorski projekt edukacyjny, stworzony na założeniach pedagogiki alternatywnej, animacji społecznej, socjoterapii oraz morskiego wychowania młodzieży. Ten nowoczesny projekt polega na kształtowaniu charakterów, rozwoju osobowości, zdolności organizacyjnych i interpersonalnych. Wyzwala inicjatywy, inspiruje, pobudza wyobraźnię, integruje, bawi i uczy. 

Od samego początku powstania projektu wiadomo było, że nieodłącznym jego elementów ma być własna baza noclegowa. Oferta noclegowa z czasem zaczęła ewoluować. Od usługi zarezerwowanej jedynie dla uczestników eventów odbywających się na terenie Kaczego Bagna, aż po dzisiejszy jej kształt gdzie w chwili obecnej przedsiębiorstwo dysponuje: 

• salą noclegową dla 40 osób (stworzoną na wzór kubryku na żaglowcu) z łóżkami piętrowymi, wyposażoną w 5 łazienek z prysznicami - osobno dla kobiet i mężczyzn 
• salą noclegową dla 20 osób z łóżkami piętrowymi z aneksem kuchennym oraz 2 łazienkami 
• Dwoma pokojami 3 - osobowymi z własnymi łazienkami 

Oferta niebawem poszerzy się również o bardzo ciekawy punkt, mianowicie „słomiano” – gliniany domek składający się z dwóch 6-osobowych apartamentów. Co ciekawe budynek został wybudowany w tradycyjnej metodzie z użyciem drewna, słomy i gliny jako podstawowych budulców. Jeżeli odwiedzicie Kacze Bagno to więcej o samej technologii budowy tego obiektu z pewnością opowie Wam Michał Łapiński – dobry duch tego miejsca i jeden z jego twórców.  

Kacze Bagno to niewątpliwie jedno z tych miejsc na Ziemi, gdzie można przenieść się na chwilę do „innego świata”, zapomnieć o troskach dnia codziennego, pędzie, cyfrowym świecie i przypomnieć sobie co znaczy relaks w pełnym tego słowa znaczeniu. 

Dom pod Cisem (Elbląg) 

Na sam koniec, jak nakazuje skromność, chciałbym przytoczyć przykład naszego stowarzyszenia, które od zeszłego roku również zalicza się do grona przedsiębiorstw społecznych działających na rynku usług noclegowych. Hostel w Domu pod Cisem to pomysł na częściowe wykorzystanie przestrzeni pięknie odrestaurowanej nieruchomości, której jesteśmy dumnymi właścicielami. Na najwyższym piętrze tego ponadstuletniego budynku znajduje się klimatyczny hostel z 5 pokojami, które swoją nazwą i wystrojem nawiązują do wartych uwagi miejsc Elbląga i okolic. Tematy przewodnie pokoi to: elbląski port, osada Truso, Bażantarnia, jezioro Drużno i starówka. Wszystkie pokoje posiadają swoje łazienki, a do dyspozycji gości jest też w pełni wyposażona kuchnia, przestronny taras z widokiem na port i niewielki ogród w którym można zrelaksować się siadając w drewnianej altanie. 

Miejsce to jest nie tylko źródłem przychodu stowarzyszenia. Wspaniale wpisuje się również w jego działalność społeczną. W utrzymanie hostelu angażują się podopieczni Elbląskiego Centrum Integracji Społecznej, który swoją siedzibę ma właśnie w Domu pod Cisem. Model ten pozwala uczestnikom CIS na przetestowanie nabytych umiejętności w realnym środowisku pracy przedsiębiorstwa. 

Tradycyjnie już zachęcając do odwiedzin obiektów noclegowych Warmii i Mazur, na zakończenie zapraszam do Elbląga, gdzie w okolicach portu, niecały kilometr od starówki znajduje się budynek w którym swoje usługi noclegowe, ale przede wszystkim misję społeczną realizuje Elbląskie Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Społecznych. 

Fot. archiwum Republiki Ścibiorskiej, Kaczego Bagna, Stowarzyszenia Sportów Wodnych i Domu pod Cisem