Zapobiegają nagłym i bezrefleksyjnym wycinkom drzew, bezkarnym niszczeniu trawników, nadmiernym podcinaniu krzewów i braku odpowiedzialności za decyzje podejmowane bez rzetelnej analizy i zasięgania opinii mieszkańców. To kilka z wielu działań, jakie podejmuje Zielony Olsztyn.

Zielony Olsztyn działa od 2021 r. Inicjatywa zawiązała się w reakcji na wycinkę aż 1300 drzew pod linię tramwajową i wycinkę na ul. Jagiellońskiej, o której nie poinformowano okolicznych mieszkańców. „Zielony” wizerunek Olsztyna opiera się na rozległym Lesie Miejskim, jednak według grupy, obszar ten nie jest w stanie zastąpić wartości drzew rosnących na terenach gęsto zabudowanych i licznie zamieszkałych. Drzewa rosnące w mieście przede wszystkim nadają tożsamość i poprawiają estetykę. Oprócz tego lokalnie obniżają temperaturę, zmniejszają szkody związane z ulewami, czy obniżają hałas.

Równie ważne są pozostałe elementy, które tworzą ogół zieleni miejskiej (np. skwery, trawniki, zielone przystanki, parki). Coraz częściej uznaje się je za tzw. zieloną infrastrukturę. Z ekonomicznego punktu widzenia jest to tania, prosta w utrzymaniu, skuteczna i wydajna forma zadbania o czystsze powietrze, zagospodarowanie wód opadowych, estetykę w mieście oraz podniesienie wartości okolicznych terenów. W ostatnich latach w Olsztynie wykonano pilotażowe rozwiązania, które w kraju i w całej Europie zyskują coraz większe uznanie i popularność. Utworzono ogród deszczowy na podwórku przy ul. Żeromskiego, łąki kwietne w Parku Centralnym i w kilku innych miejscach oraz zielony przystanek na ul. Partyzantów. To m.in. takie działania chce powielać Zielony Olsztyn.

Działania Zielonego Olsztyna

- W każdy możliwy sposób przekonujemy olsztyńskie władze o pilnej konieczności opracowania i przyjęcia lokalnych standardów gospodarowania miejską zielenią - mówi Anna Dziekońska z Zielonego Olsztyna.

Na zbiór takich zasad składa się odpowiednia pielęgnacja istniejącej zieleni, postępowanie z nią w ramach prowadzonych inwestycji, uregulowanie udziału społecznego w gospodarowaniu terenami zielonymi, a także planowanie nowych zasadzeń. W tym celu Zielony Olsztyn nawiązał współpracę z ekspertami z Fundacji EkoRozwoju i Stowarzyszenia Architektury Krajobrazu. Udostępnili oni gotowe standardy, które wystarczy przenieść na olsztyński grunt. W ostatnich 2 latach Olsztyn stracił 3 pomnikowe drzewa, a nie zyskał żadnego. Organizacja na bazie propozycji, które uzyskali od mieszkańców w publicznie ogłoszonym naborze, opracowała listę ponad 20 pomnikowych drzew i alei, a następnie wystąpiła z oficjalnym wnioskiem o nadanie im statusów pomników przyrody.     

- Nie chcemy podejmować decyzji bez udziału mieszkańców i nie chcemy być samozwańczą reprezentacją mieszkańców wobec urzędników! Dlatego informujemy o naszych aktualnościach, a na spotkania z urzędnikami zapraszamy zainteresowane rady osiedli i organizacje pozarządowe - dodaje Anna Dziekońska.

Obecnie Zielony Olsztyn pracuje nad wdrożeniem tzw. zielonego wolontariatu, który wykracza poza znane i często organizowane akcje sprzątania wybranych obszarów miasta. Organizacja chce rozszerzyć zadania o m.in. usuwanie roślin gatunków inwazyjnych i obcych, czy budowanie w parkach z naturalnych materiałów schronień dla płazów i małych ssaków. Dzięki współpracy z Fundacją Edukacji Leśnej „Drzewice” i Fundacją Nexus, przeprowadzone zostanie innowacyjne sprzątanie Lasu Miejskiego, podczas którego pojawią się także elementy edukacyjne, zabawowe, integracyjne, czy nawet kulinarne.

- Nie chcemy, aby akcje sprzątania kojarzyły się najmłodszym uczestnikom wyłącznie z niezbyt przyjemną „brudną robotą”, a był to dla nich czas fajnie i pożytecznie spędzony w rodzinnym gronie - komentuje Anna Dziekońska.

Co udało się zmienić?

Zielony Olsztyn ma przede wszystkim zmieniać społeczne nastawienie, budować świadomość i poszerzać zasięg działań edukacyjnych. To proces postępujący powoli. Na chwilę obecną udało się wyegzekwować ważną decyzję Prezydenta o zastosowaniu proporcji 1:3 w kwestii nowych nasadzeń drzew w miejsce tych wyciętych pod nową linię tramwajową. Ponadto w ostatnim czasie decyzje o usuwaniu drzew przestały być domeną Zarządu Dróg, Zieleni i Transportu i zaczęto je omawiać w szerokim gronie dyrektorów i w obecności Prezydenta. Wgląd w te materiały mają także radni Rady Miasta. Zielony Olsztyn stał się również dla wielu mieszkańców punktem informacyjnym i interwencyjnym w wielu sprawach związanych z zielenią, takich jak: kwestie koszenia i grabienia trawników, wycinek i nasadzeń drzew, nielegalnego parkowania samochodów na trawnikach, zaśmiecania terenów zielonych. Organizacja planuje usprawnienie kontaktu z obywatelami i oddanie do ich użytku bazy kontaktów z odpowiednimi służbami miejskimi, aby samodzielnie mogli załatwić ważną dla nich sprawę.

- Zielony Olsztyn tworzą „zwykli” ludzie, w swoim czasie wolnym, bez udziału w jakimś projekcie i bez oficjalnych porozumień z Urzędem Miasta. Jesteśmy otwarci na nowe osoby, grupy nieformalne i organizacje. Wystarczy napisać do nas na FB lub na adres e-mail: zielonyolsztyn@gmail.com - przypomina Anna Dziekońska.

Paulina Stapurewicz

Fot. archiwum Zielonego Olsztyna