Zaczęło się… w Stanach Zjednoczonych. A wszystko to dzięki biznesmenowi Johnowi van Hengelowi. O czym mowa? O idei Banków Żywności. Sprawdziliśmy, jak ta instytucja działa w Elblągu.

Idea banków w żywności narodziła się w Stanach Zjednoczonych pod koniec lat 60. Biznesmen  John van Hengel, jako wolontariusz w organizacji pomocy najuboższym, zauważył, że wielu właścicieli sklepów marnuje żywność, wyrzucając produkty, których termin ważności dobiegał końca, czy takie które zostawały niesprzedane pod koniec dnia, np. pieczywo. Postanowił zbierać od handlowców ową żywność i przekazywać ją na bieżąco do miejskich jadłodajni.

Działalność zaczęła zyskiwać popularność. Dystrybutorzy żywności nie musieli marnować już jedzenia, które zaspokajało głód wielu potrzebującym.
Do pomocy dołączyły się inne osoby oraz charytatywne organizacje pozarządowe w całym kraju. Dzięki innowacyjnemu pomysłowi i inicjatywie Johna van Hengela, amerykańska sieć Banków Żywności – Feeding America (wcześniej pod nazwą America’s Second Harvest), jest obecnie największą dobroczynną organizacją zajmującą się problemem niedożywienia w Stanach Zjednoczonych. Obecnie sieć Banków w USA liczy ponad 200 takich organizacji. Stopniowo wprowadzano takie działania w innych krajach, również w Europie. Do Polski wkroczyła wraz z Unią Europejską. 1993 rok to moment zainteresowania formułą działania Banków Żywności w Polsce. Z inicjatywy Jacka Kuronia przy Fundacji „Pomoc Społeczna SOS” powstał w Warszawie pierwszy „Bank Żywności SOS”. Obecnie w Polsce funkcjonują 32 Banki Żywności ( https://bankizywnosci.pl/o-bankach-zywnosci/historia/)

Elbląski Bank Żywności

Jak czytamy na stronie elbląskiego Banku Żywności, został on założony z inicjatywy Elbląskiej Rady Konsultacyjnej Osób Niepełnosprawnych w 2002 roku. Jego misją jest wsparcie pomocą żywnościową najbardziej potrzebujących mieszkańców, organizacji i placówek charytatywnych na terenie regionu elbląskiego. Realizuje unijne i krajowe programy pomocy żywnościowej oraz pozyskuje żywność od lokalnych producentów i sieci handlowych tym samym zapobiegając jej marnotrawieniu. Ważnym działaniem są systematycznie organizowane zbiórki żywności w sklepach, które angażują wielu wolontariuszy. Pomóc w ten sposób może każdy, bez wyjątku, co buduje podstawy solidarności społecznej.

12 tysięcy osób

W ramach działalności Banku Żywności w 2021 r. pomoc otrzymało łącznie 59 organizacji i placówek, to około 12 000 osób. 13 ze wspomnianych placówek to Organizacje Partnerskie Lokalne w realizacji finansowanego ze środków unijnych Programu Operacyjnego Pomoc Żywnościowa (w tym są też gminne ośrodki pomocy społecznej).

– Współpracujemy z większością szkół w Elblągu, a także z przedszkolami przy organizacji zbiórek żywności w sklepach oraz w różnego rodzaju akcji promujących ideę niemarnowania żywności. Organizacje korzystające z naszej pomocy współuczestniczą też w organizacji zbiórek żywności w sklepach – mówi Teresa Bocheńska, prezes organizacji.

Wiele sieci sklepów i dystrybutorów żywności chętnie wspiera działalność Banku Żywności. Współpraca pomiędzy nimi opiera się na umowach, które określają jej warunki. Jednak nie wszystkie sklepy są częścią tej współpracy.

– Na terenie naszego działania są tylko niektóre sieci. Najwięcej sklepów, z którymi współpracujemy należy do sieci Biedronka – dodaje Teresa Bocheńska.

Wspólne działania

Bank Żywności współpracuje z samorządem i innymi organizacjami. Organizowane są wspólne wydarzenia, takie jak prowadzenie jadłodzielni, czy Wigilię dla osób bezdomnych.

– Współpraca z samorządem jest bardzo dobra. Otrzymujemy dotację na opłatę czynszu, współpracujemy z ECUS (dawniej MOPS) w realizacji POPŻ. Partycypacyjnie z kilkoma organizacjami organizujemy obecnie pomoc Ukraińcom. Wspólnie z kadrą Zespołu Szkół Gospodarczych organizujemy konkursy kulinarne dla uczniów klas gastronomicznych – mówi Prezes Stowarzyszenia.

Bank Żywności zrzesza również wolontariuszy. W pomoc chętnie angażują się uczniowie szkół średnich. Pomagają między innymi w organizacji takich wydarzeń jak Strajk Żywności, zbiórkach żywności, czy w pracy w magazynie. Dużym wsparciem podczas realizowania działań statutowych banku jest współpraca w tym zakresie z Regionalnym Centrum Wolontariatu.

– W świątecznych zbiórkach żywności w sklepach każdorazowo bierze udział około 400 wolontariuszy. Wolontariuszki pomagały nam też w wydawaniu żywności dla uchodźców z Ukrainy – podsumowuje Teresa Bocheńska.

Nikola Przybysz
Sylwia Warzechowska