Trzy kobiety. Każda z innym doświadczeniem, ale łączącą je pasją do natury. Dziś Kamila, Magdalena i Gabriela z Fundacji Edukacji Leśnej Drzewice tworzą nową jakość edukacji ekologicznej.

- Czy pamiętam, kiedy po raz pierwszy zachwyciłam się przyrodą w świadomy sposób? - zastanawia się Kamila Radzimińska-Arczak, jedna z trzech założycielek Drzewic. - Myślę, że było to w trakcie warsztatów Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot. Wtedy zaczęłam patrzeć na przyrodę w inny sposób niż dotychczas. Miałam wrażenie, że od tamtego momentu, a było to wiele lat temu, potrafię dostrzec o wiele więcej, niż było to wcześniej.

Kamila Radzimińska-Arczak od wielu lat jest edukatorką przyrody. Jest znana z różnych działań na rzecz ochrony środowiska, od lat jest zaangażowaną edukatorką w Ptasiej Akademii w Bukwałdzie, Strażniczką Miejsc Przyrodniczo Cennych. W Polsce szczególnie bliskie są jej działania na rzecz bieszczadzkich lasów, które podejmuje Inicjatywa Dzikie Karpaty, ale także wielu podmiejskich terenów leśnych chronionych przez okolicznych mieszkańców. Orędowniczka wiedzy o zmianach klimatu.

- Fundacja Drzewice jest kontynuacją wszystkich moich wcześniejszych działań, tylko do momentu jej powstania trochę brakowało mi odwagi, by w edukacji ekologicznej pójść na całość - tłumaczy Kamila. - To dzięki dziewczynom, Magdzie i Gabi, tej odwagi przybyło i zdecydowałyśmy się założyć fundację.

Dziś dzięki energii trzech kobiet mamy w Olsztynie niezwykłe wydarzenia – od gier terenowych „Przyroda Naszą Przewodniczką”, po Przytulasy – rodzinne wyprawy leśne dla zmysłów, Dzikie Spacery czy warsztaty dla dzieci, które odbywają się w olsztyńskim Lesie Miejskim.

- Dziś jesteśmy zbyt miejscy, sterylni, za bardzo oddaliliśmy się od przyrody – ocenia Kamila. – Patrząc po dzieciach, które biorą udział w naszych warsztatach widać, jak ogromną radość sprawia im przebywanie w lesie. Tak naprawdę niewiele potrzeba, by przekazać dzieciom miłość do przyrody. To jest miłość od pierwszego wejrzenia. One chcą potem wracać do lasu, spędzać tam czas z rodzicami, koleżankami i kolegami ze szkoły. Patrząc na dzieci, widzę siebie z mojego dzieciństwa, gdzie las był naszym placem zabaw.

Po zorganizowanych przez Drzewice warsztatach jest już wielu ambasadorów edukacji przyrodniczej. A trzeba tutaj dodać, że za nazwę Fundacji odpowiada Magdalena Nowotna, również edukatorka przyrody, pedagożka.

- Pomysł na nazwę naszej fundacji pojawił się w trakcie szkolenia edukatorek przyrody – wspomina Magdalena Nowotna. – Niektórzy przywieźli tam ciekawe książki, wśród nich był również „Bestiariusz słowiański”, gdzie były Drzewice. To leśne duszki z dawnych wierzeń słowiańskich, które dbają o roślinność, rozwiązują konflikty w lesie, w sposób pokojowy. Podsumowując, dbają więc o dobro lasu.

W ten sposób powstała fundacja, która z kolei dba o to, by edukować najmłodszych w duchu poszanowania natury i przekazywać im wiedzę, dzięki której wyrosną na ludzi świadomych ekologicznie.

- Można powiedzieć, że nasze spotkanie, założycielek Drzewic, nie było przypadkiem. Wcześniej poznałyśmy się z Kamą na kursie edukatorek przyrody, z Gabi znamy się dzięki naszym dzieciom. Każda z nas miała za sobą różne doświadczenia zawodowe i byłyśmy na etapie poszukiwania naszej drogi – wspomina Magdalena Nowotna. – Widziałyśmy, że przyroda, przebywanie w lesie, ma bardzo korzystny wpływ na najmłodszych. Kiedy na kursie edukatorek przyrody spotkałyśmy się we trzy, zaczęłyśmy rozmawiać, w jakim kierunku możemy podążyć razem. I doszłyśmy do wniosku, że przebywanie na świeżym powietrzu, aktywnie, w lesie, jest sposobem na odciągnięcie dzieci od smartfonów. Potem pojawił się pomysł na fundację.

Las – miejsce zabaw i edukacji

Dziś zachęcają, by wrócić do lasu. Do czasów, kiedy spędzało się czas aktywnie, na świeżym powietrzu. Dziś najmłodsi coraz częściej spędzają czas w czterech ścianach, przy ekranie telewizora lub tabletu. Efekt? Dzieci prawie nie widuje się na podwórkach.

- Pokazujemy też, że można spędzać ciekawie czas na zewnątrz, niezależnie od pogody. Zachęcamy do ruszania się i wychodzenia na zewnątrz – dodaje Magdalena Nowotna. – My, olsztynianie, nie musimy wyjeżdżać daleko. Mamy dostępny, ogromny i piękny Las Miejski, z urokliwymi zakolami Łyny. Niektóre dzieci dzięki nam mogą zobaczyć te okolice po raz pierwszy w ich życiu.

Drzewice organizują warsztaty, w których uczestniczą dzieci ze szkół.

- Pokazując dzieciom las, uwrażliwiamy je również w innych sferach. Edukujemy, że w lasach nie można śmiecić, w jaki sposób dokarmiać kaczki, o tym, że nie okalecza się drzew, nie zrywa z nich kory. Pokazujemy im, jak wygląda czarny bez wiosną, jak jesienią. Dzięki temu nawiązują więź z przyrodą, stają się bardziej świadome, kształtuje się ich wrażliwość – wylicza Magdalena. – Wydaje mi się, że dzięki temu las będzie dla nich ważny i będą też uczyć inne osoby, dlaczego ta troska ma tak ogromne znaczenie.

W podobnym duchu wypowiada się Gabriela Klimowicz, również edukatorka przyrody, animatorka. Mówi, że edukacja ekologiczna była jej przeznaczeniem, w końcu wychowała się w małej miejscowości mazurskiej o nazwie Leśny Rów. Dorastała w otoczeniu natury.

- Pierwotnie chciałyśmy otworzyć przedszkole leśne. Na początek powstała fundacja, ale nie porzuciłyśmy naszych planów i chcemy, by taka placówka w przyszłości powstała w Olsztynie – podkreśla Gabriela Klimowicz. – Obecnie koncentrujemy się na naszej działalności warsztatowej. Las jest naszą przestrzenią, w której działamy.

Edukacja leśna jest od lat podstawą nauczania w krajach Skandynawii, gdzie obserwacja przyrody to nie tylko sposób pozyskiwania wiedzy o przyrodzie, ale też zachęta do własnych poszukiwań i zadawania pytań.

- Przebywanie na świeżym powietrzu było naturalne dla pokolenia urodzonego w latach 80. – przypomina. –  Czasem mówimy, że las jest najlepszym wychowawcą. Pierwotna więź człowieka z naturą jest bardzo ważna. Dodatkowo w lesie mamy przecież różne olejki eteryczne i inne substancje, które mają działanie uzdrawiające. Nawet o tym nie wiedząc, wdychając zapach lasu, wynosimy korzyści dla zdrowia.

Korzyści z przebywania w lesie

One same udowadniają, że przebywanie w lesie i praca na łonie natury to sposób na satysfakcjonującą pracę.

- Kiedy znajdujemy się w lesie, wyzwala się w nas moc endorfin – przyznaje Gabriela Klimowicz. – Dzięki kontaktowi z naturą jest w nas ten ogromny entuzjazm, mamy energię do działania. Dzięki temu umacnia się w nas przekonanie, że wiele od nas zależy.

Marzy im się, by na rodzimy grunt przenieść założenia Forest School, gdzie dzieci mogą budować szałasy czy posługiwać się bezpiecznie np. nożem w terenie. Dzięki tej edukacji najmłodsi zyskują nowe umiejętności, rozwijają też samodzielność i mają poczucie sprawczości. Stąd też Drzewice współpracują z wybitnymi ekspertami, którzy rekomendują zabawę w lesie, świadomą, pełną edukacyjnych treści. Wśród nich jest na przykład Agnieszka Kuźba, którą to Drzewice zaprosiły do Olsztyna w ramach Baba Fest. To dzięki niej rodzice będą mogli uzyskać odpowiedzi na pytania: „Jak towarzyszyć dziecku, aby wzmocnić jego zdrowie fizyczne i psychiczne? Jaką rolę pełni w tym procesie swobodna zabawa w przyrodzie, na podwórku? Czy patyk i błoto mają moc?”.

- W lesie dzieci mogą odkryć swoje mocne strony, na nowo poznać swój potencjał. Czasem okazuje się, że owszem ktoś nie jest mocny w matematyce, ale jest silny. Marzy mi się, by edukacja leśna weszła na stałe w program nauczania polskich szkół – kończy Gabriela Klimowicz.

Fot. Fundacji Edukacji Leśnej Drzewice

Drzewice tworzą:

Magdalena Nowotna - edukatorka przyrody, pedagożka, tłumaczka, prowadząca kreatywne zajęcia z językiem angielskim, mama trojga.

Kamila Radzimińska-Arczak - edukatorka przyrody, ekolożka, edukatorka w Ptasiej Akademii w Bukwałdzie , polonistka i realizatorka licznych warsztatów przyrodniczych, kreatywna pedagożka na co dzień.

Gabriela Klimowicz - edukatorka przyrody, wychowawczyni kolonijna i animatorka. Zainspirowana kąpielami leśnymi i dziką kuchnią roślinną oraz "przygodą" w lesie.

Katarzyna Janków-Mazurkiewicz

fot. Fundacja Edukacji Leśnej Drzewice